2023

En het geschiedde in die dagen dat er een bevel uitging...

Overbekende woorden die menigeen uit het hoofd zonder problemen aan kan vullen.
Dat was nog eens een tijd. De reis naar Betlehem kon beginnen. Een kind zou geboren worden. Engelen die de weg wezen.
Hoe anders klinken die woorden vandaag. Het geschiedt in onze dagen dat er geen vrij reizen bestaat. Velen zitten opgesloten in vluchtelingenkampen, onder provisorische zeiltjes, vaak ver van eigen huis zonder uitzicht op terugkeer.
En dan is er het bevel dat uitging. Een bevel wijst op een ongelijke situatie waarin macht de machteloze in haar greep heeft. 
Waar vrijheid van meningsuiting of doen en laten niet vanzelfsprekend zijn.
Een bevel beperkt per definitie ons mensenkinderen in onze keuzes.

Vanavond is er geen sprake van bevel in deze Grote Kerk, deze vrijplaats, deze herberg of stal. Hier klinkt een verzoek door liederen en samenzang. Om de ogen te openen voor de kansen op een betere wereld. Een wereld waar kleine kinderen en grote mensen in vrede naast elkaar leven ongeacht etnische, religieuze, gender of huidskleur verschillen.
Hier klinkt vanavond de hoop op dat Kerst 2023 een harmonie van geluiden oplevert. Hartverwarmend, verlichtend, als een gezamenlijk streven naar stilte in oorlogsgeluid. Zodat mensen weer naar elkaar luisteren, in gesprek gaan met elkaar, zodat er geen machtsverschillen meer kunnen bestaan die leed veroorzaken.

Vandaag en morgen zal het geschieden dat we elkaar in de ogen kunnen kijken en elkaar vrede kunnen toewensen.

Wim van Houten

2022

Een warm gevoel

Wat is dit toch een heerlijke tijd. We kruipen bij elkaar en drinken samen een warme chocomel. De straten zijn donkerder, maar de lichtjes in de bomen en langs de huizen brengen sfeer. We zingen mee met de kerstliedjes op de radio en u heeft ongetwijfeld samen de boom al opgetuigd. Voor mij staat deze tijd vooral voor gezelligheid, familie en tradities.

Een zo’n traditie die bij Alkmaar hoort is natuurlijk de Volkskerstzang. Als u nog niet in de kerstsferen was, dan bent u dat na vanavond vast en zeker. Vorig jaar stond alles klaar voor een avond vol kerstgevoel. Velen, ook deze burgemeester, keken er naar uit. Op het laatste moment kon het toch niet door gaan. Corona was voor het tweede jaar op rij de spelbreker. Wat jammer. Nu kan het gelukkig weer plaatsvinden. Want het is meer dan een avond liedjes luisteren. Samenzijn met mensen uit heel Alkmaar, samen delen, even uit de snelheid van het dagelijks leven, samen genieten. Dat is de Volkskerstzang voor mij.

Al vele jaren wordt de Volkskerstzang georganiseerd door enthousiaste vrijwilligers uit de diverse kerken. Ooit bedoeld om alle mensen die niet meer in de kerk komen toch het kerstgevoel te geven, door het zingen van oude, vertrouwde kerstliederen. Dit is uitgegroeid tot een waar en zeer drukbezocht samenzijn. In de huiskamer van Alkmaar, de Grote Kerk, gaat u luisteren naar heerlijke muziek en fijne musici. Ik wens de organisatie en alle muzikanten veel succes en plezier.

Het liefst zou ik nu schrijven dat ik ernaar uitkijk. Dat ik graag met u zou genieten van de mooie optredens, de gezelligheid, de sfeer. Ik moet u echter bekennen dat ik er vanwege een familieaangelegenheid niet bij kan zijn. Dat vind ik jammer, maar betekent tegelijkertijd dat ik nog meer uitkijk naar de volgende editie. Ik heb deze zelfs al met potlood in mijn agenda gezet.
Ik wens u dus vanaf een afstand een geweldige avond. Laat u meeslepen door heerlijke kerstmuziek. Luister, zing uit volle borst, kijk, en geniet. Tot volgend jaar.

Tot slot, wens ik u allen hele fijne Feestdagen. Geniet van een mooie Kerst!

Burgemeester Anja Schouten

2019

Dat wij zijn als kaarsjes, brandend in de nacht

Kerst is het feest van het licht. Het feest van de komst van Jezus, het Licht der wereld. Het feest dat ons doet zingen van het licht. Het feest dat ons vrolijke lichten doet ontsteken: lichtjes in de kerstboom, kaarsen op tafel, lichtsnoeren op de vensterbank. Zelfs hele tuinen worden tegenwoordig in lichterlaaie gezet.

Waarom toch al dat licht?

Natuurlijk: we doen dit om de duisternis te verdrijven. Ons licht weerkaatst het licht dat de engelen meebrachten uit de hemel. We zingen over het licht om tegen elkaar te zeggen, dat de donkere machten aan de verliezende hand zijn: ‘Nu daagt het in het oosten, het licht schijnt overal.’ We verwijzen zingenderwijs naar de Heer van het licht: ‘O Kind van het licht, o ster in de nacht.’ Hij is als het zonnelicht: ‘In dulci jubilo, onze vreugd is groot. … [Hij] staat als de zon te stralen bij moeder op haar schoot.’ We roepen elkaar op verhoogde toon op om het licht te zien: ‘Komt, verwondert u hier, mensen, … ziet, die ’t licht is in de nacht.’ We beamen het evangelie door vrolijk te zingen: ‘Daar is uit ’s werelds duist’re wolken een licht der lichten opgegaan!’ De lichtsymboliek is zonneklaar.

Maar waarom nu uitgerekend kaarslicht? Waarom al die lichtjes in kerstbomen en lichtslingers?

Dit hebben we aan Jozef te danken, Jozef, de aardse vader van Jezus.

Het komt zó (en nu moeten we even de geschiedenis induiken): de heilige Birgitta van Zweden (1303-1393, co-patrones van Europa) kreeg in haar bewogen leven allerlei visioenen. Visioenen, geschonken beelden, openbaringen, vooral over het lijden van Christus. Maar ook over diens geboorte. Ze ziet in een visioen wat er allemaal gebeurt: Maria, Jozef, de os en de ezel verblijven in een grot. Maria draagt een witte mantel. Op een gegeven moment ziet Birgitta Jozef weggaan. Waar gaat de man naartoe, juist op dit bevallige ogenblik? Het blijkt, dat hij een kaars gaat halen om daarmee de donkere grot te verlichten! Even later komt Jozef inderdaad weer binnen, met een kaars in zijn linkerhand. Dan wordt Birgitta getoond hoe Maria’s gouden haar op haar schouders valt wanneer ze haar sluier afdoet. Ze knielt neer om te bidden en plotseling wordt Jezus geboren. Een helder licht omstraalt het kind, zó fel dat zelfs de kaarsvlam van Jozef niet meer zichtbaar is. Het hemelse licht doet het aardse licht verbleken. Christus straalt Zélf breeduit van het nieuwe leven. Dat is de boodschap van het visioen.

Jozefs actie werkt heel aanstekelijk: hij is voor ons een lichtend voorbeeld geworden. Sinds het verhaal over die kaars in zijn handen, dragen ook wij allerlei lichten aan. Jozef is de eerste geweest die een kerstlicht ontstak; wij doen dit hem na, al eeuwen lang. Dit doen wij in het nederige besef, dat het aardse licht veel te zwak is om het hemelse licht te overstralen: ook al ontsteken wij met elkaar duizenden lichtjes, ze kunnen het Licht der wereld niet evenaren. Maar mét Jozef dragen we licht aan, licht in de duisternis!

Ja, dit strookt helemaal met wat de Heer van ons verwacht. Dat we zélf licht geven.

In een bekend kinderlied staat het zo:

Jezus zegt, dat Hij hier van ons verwacht,
dat wij zijn als kaarsjes, brandend in de nacht.
En Hij wenst, dat ieder tot zijn ere schijnt:
gij in uw klein hoekje en ik in 't mijn.

Jozef zegt ons, dat het goed is om, waar mogelijk, licht aan te dragen. Met kerst doen we dit alom.
De rest van het jaar ook? U in uw klein hoekje en ik in ’t mijn?

Nielspeter Jans